Ở các thành phố lớn như Hà Nội hay Hồ Chí Minh, tình trạng ô nhiễm không khí thường được cảnh báo bởi những tác động xấu đến sức khỏe của các phân tử bụi. Vậy bụi mịn là gì và gây hại cho sức khỏe con người như thế nào, cùng MAGIC tìm hiểu ngay bài viết sau đây!
Bụi mịn là gì?
“Bụi mịn” là một cụm từ trong tiếng Việt thường được sử dụng để chỉ các hạt bụi nhỏ hoặc mịn mà bạn thường thấy trong không khí hoặc trên bề mặt các vật thể. Bụi có thể bao gồm các hạt bụi nhẹ nhàng, bụi cát, bụi mặt đường, và các hạt bụi khác nhỏ. Bụi mịn có thể gây khó chịu và có thể có tác động độc hại đối với sức khỏe nếu hít phải trong khoảng thời gian dài, đặc biệt là đối với đường hô hấp. Do đó, việc duy trì sạch sẽ và kiểm soát bụi mịn trong môi trường sống và làm việc là quan trọng để bảo vệ sức khỏe con người.
Còn theo định nghĩa từ Cục Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ, bụi mịn, hay đôi khi được gọi tắt với cụm từ PM – Particulate Matter, là các phân tử vô cơ hoặc hữu cơ bay lơ lửng trong không khí, và thường có nguồn gốc từ bụi, đất, bồ hóng, và chủ yếu đến từ khói thông qua việc đốt cháy các nhiên liệu hữu cơ trong công nghiệp hay phương tiện giao thông.
Kích thước của các hạt bụi rất đa dạng, từ những hạt có thể nhìn bằng mắt thường cho đến các phân tử gần như vô hình. Kích thước của các hạt bụi thường sẽ được ghi sau ký tự PM, và được tính theo đơn vị µm (micromet).
Bụi mịn đến từ đâu
Bụi mịn có thể đến từ nhiều nguồn khác nhau. Dưới đây là một số nguồn chính:
- Nguồn tự nhiên
Bụi mịn tự nhiên có thể bao gồm bụi từ đất, cát, cỏ, cây, hoa, lá và các hạt bụi từ không khí, nhất là trong điều kiện gió mạnh. Các hiện tượng tự nhiên như gió, cát bão, hoặc động đất cũng có thể tạo ra bụi mịn.
- Hoạt động con người
Bụi mịn cũng có thể xuất phát từ hoạt động của con người. Ví dụ, khi lái xe, các hạt bụi từ mặt đường có thể bị nâng lên và trở thành bụi mịn trong không khí. Công trình xây dựng, công nghiệp, và hoạt động khai thác cũng tạo ra nhiều bụi mịn.
- Đốt cháy
Sự đốt cháy của nhiên liệu như dầu, than, hoặc gỗ cũng tạo ra các hạt bụi mịn. Các quá trình đốt cháy không hoàn hảo có thể tạo ra khói và bụi mịn, và chúng có thể trôi trong không khí và gắn vào các bề mặt.
- Sản phẩm gia đình
Một số nguồn bụi mịn cũng có thể đến từ các sản phẩm gia đình, chẳng hạn như việc lau nhà, nấu nướng, hoặc sử dụng máy phun sương.
Để kiểm soát bụi mịn và bảo vệ sức khỏe con người, quá trình quản lý và làm sạch môi trường là rất quan trọng.
Tác hại sức khoẻ của bụi mịn đối với con người
Bụi mịn có thể có nhiều tác hại đối với sức khỏe con người, đặc biệt là khi tiếp xúc với chúng trong khoảng thời gian dài. Dưới đây là một số tác hại sức khỏe của bụi mịn:
- Rối loạn hô hấp
Hít phải bụi mịn có thể gây ra các vấn đề về hô hấp, bao gồm viêm phế quản, viêm phổi, ho, và cảm giác khó thở. Đối với những người có bệnh phổi hoặc dị ứng hô hấp, tác hại có thể nghiêm trọng hơn. Việc tiếp xúc lâu dài với không khí có chất lượng tệ sẽ dễ gây ra các bệnh liên quan đến hệ hô hấp như viêm phế quản mãn tính, suy nhược chức năng của phổi, bệnh hen suyễn, thậm chí là ung thư phổi.
- Gây độc đến các hệ cơ quan khác
Ngoài hệ hô hấp là nơi “chịu trận” nặng nhất khi bị tác động bởi bụi mịn, các hệ cơ quan khác cũng bị ảnh hưởng không kém, chẳng hạn như hệ tuần hoàn, hệ thần kinh và hệ sinh sản của con người. Việc tiếp xúc lâu dài với bụi mịn có thể khiến cho các con đường chuyển hoá trong cơ thể bị rối loạn, dễ sinh bệnh.
- Tác động đến tim mạch
Bụi mịn nhỏ có thể xâm nhập sâu vào hệ thống hô hấp và từ đó vào máu. Nó có thể gây ra tăng nguy cơ các bệnh tim mạch như đau thắt ngực, đau tim, và đột quỵ.
- Tác động đến sức kháng
Tiếp xúc liên tục với bụi mịn có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch của cơ thể và tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh nhiễm trùng.
- Tăng nguy cơ các bệnh mãn tính
Bụi mịn có thể gây ra tăng nguy cơ các bệnh mãn tính như hen suyễn, viêm phế quản mãn tính, và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).
- Nguy cơ ung thư
Bụi mịn chứa các hợp chất có thể gây ra ung thư, đặc biệt là các loại bụi từ công nghiệp hoặc hóa chất có hại.
- Ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Việc người mẹ tiếp xúc thường xuyên với bụi mịn cũng có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ của thai nhi, và trẻ khi mới sinh ra có thể gặp các tình trạng như hụt cân, tự kỷ hay là suy nhược thần kinh.
Để bảo vệ sức khỏe, quản lý bụi mịn và giảm tiếp xúc với nó là rất quan trọng. Điều này bao gồm việc duy trì môi trường sạch sẽ, sử dụng bộ lọc không khí, và tuân thủ các hướng dẫn an toàn khi làm việc trong môi trường có bụi mịn.
Cách giảm bụi mịn trong nhà ở
Việc cải thiện chất lượng không khí ở các thành phố lớn là điều không thể thực hiện ngay được, vì vậy bạn cần có một số biện pháp nhằm hạn chế tác động ảnh hưởng của bụi mịn, cụ thể.
- Đeo khẩu trang N95
Bụi mịn PM2.5 có thể ngăn chặn được phần lớn bụi mịn vào trong hệ hô hấp của cơ thể chúng ta, vậy nên nếu có thể bị bạn hãy trang bị khẩu trang N95 mỗi khi ra đường. Khi bạn phải tiếp xúc với môi trường có nhiều bụi mịn, đặc biệt là trong mùa khô hay trong các công việc đòi hỏi phải tiếp xúc với bụi, hãy sử dụng khẩu trang để bảo vệ đường hô hấp.
- Sử dụng các thiết bị lọc không khí
Bạn đừng nghĩ tại gia đình thì chất lượng không khí sẽ không bị ảnh hưởng bởi bên ngoài. Vì các hạt bụi mịn gần như tàng hình nên bạn không thể nhìn thấy chúng. Bạn nên sắm thêm chiếc máy lọc không khí ở nhà nhằm tăng chất lượng không khí trong gia đình bạn nhé!
Bạn cũng có thể tham khảo trồng thêm các loại cây cảnh trong nhà bởi phần lá của cây, tuy hiệu suất lọc không khí không bằng thiết bị máy, nhưng cũng có thể cải thiện phần nào đó chất lượng của không khí.
- Sử dụng các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa
Trà xanh hay các món rau củ, trái cây sẽ là lựa chọn tốt nhằm cung cấp chất chống oxy hóa cho cơ thể bạn, nhằm chống lại sự sản sinh của các gốc tự do trong cơ thể do tiếp xúc lâu dài với bụi mịn.
- Sử dụng các phương tiện công cộng
Việc tăng cường sử dụng các phương tiện công cộng khi có thể sẽ vừa giúp giảm áp lực cho các tuyến giao thông tại thành phố, đồng thời cũng sẽ giảm thiểu lượng khói thải phát sinh.
- Lau dọn nhà cửa thường xuyên
Lau dọn nhà cửa, lau bàn ghế, và quét sàn thường xuyên để loại bỏ bụi mịn tích tụ trên các bề mặt.
- Sử dụng máy lọc không khí gia đình
Sử dụng máy lọc không khí để loại bỏ bụi mịn và các hạt bụi trong không khí bên trong.
- Thay bộ lọc máy lọc không khí định kỳ
Đảm bảo thay đổi bộ lọc máy lọc không khí đúng kỳ hạn theo hướng dẫn của nhà sản xuất để duy trì hiệu suất tốt.
- Vệ sinh các đồ trang trí
Rửa sạch đồ trang trí như tranh, rèm cửa, và các bề mặt khác mà có thể bám bụi mịn.
- Giặt chăn, áo và drap thường xuyên
Đặc biệt là chăn, áo và drap giường, hãy giặt thường xuyên để loại bỏ bụi mịn và ácaro (loài ký sinh trên da).
- Giữ sạch sàn nhà
Giữ sạch sàn nhà bằng cách thảm, quét, và trải thảm chùi chân ở cửa ra vào để ngăn bụi từ giày vào nhà.
- Quản lý độ ẩm
Sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc bình phun nước để làm tăng độ ẩm trong nhà, giúp làm nặng bụi mịn và giảm sự bay phát của nó.
- Hạn chế hút thuốc
Nếu có người hút thuốc trong gia đình, hạn chế hoặc cố gắng ngăn chặn hoạt động hút thuốc bên trong nhà để tránh tạo ra khói và bụi mịn.
- Quản lý thú nuôi
Nếu bạn có thú nuôi, hãy lau dọn chúng thường xuyên và quản lý lông thú nuôi để giảm sự phát tán bụi mịn.
- Điều hòa không khí
Đảm bảo bộ điều hòa không khí được vệ sinh định kỳ để tránh sự tích tụ của bụi mịn và mốc trong hệ thống.
- Kiểm tra chất lượng không khí
Sử dụng các thiết bị đo lượng bụi mịn trong không khí và theo dõi chất lượng không khí trong nhà. Nếu cần, cân nhắc cải thiện hệ thống lọc không khí và quản lý môi trường.
Hy vọng bài viết giúp bạn có thêm thông tin. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về Bụi mịn hoặc về nồi chiên không dầu thì comment ngay phía dưới bài viết này, Magic Việt Nam sẽ giải đáp ngay. Xem thêm thông tin về gia dụng nhà bếp tại Cẩm nang gia dụng nhà bếp Magic nhé.
Liên hệ:
Fanpage: MAGIC Viet Nam
Hotline: 1800 8379 – 0909 279 97
ĐƯỢC TÌM KIẾM NHIỀU NHẤT